پرورش بز سانن در سال های جدید در کشور ما رواج یافته است. بز سانن اغلب جهت تولید و فروش شیر کاربرد دارد به جرات می توان گفت بز سانن یکی از بهترین نژاد های شیری بز در جهان است که به طور میانگین در سال حدود 900 لیتر شیر می دهد. که این مقدار چند برابر میزان تولید بز های بومی ایرانی است ( بز ایرانی به طور میانگین 120 الی 150 لیتر تولید شیر دارد.).
بز سانن در کشور ما در صورت خالص بودن به طور میانگین 6 الی 8 میلیون تومان قیمت دارد ، و در نمونه های ناخالص در قیمت های 3 الی 4 میلیون می توان در بازار مشاهده نمود که البته نمونه های دورگ تولید شیر خالص را ندارند.
اشنایی با بز سانن :
بز سانن دارای موهای کوتاه و سفید بوده و زیستگاه آن در سوئیس می باشد. متوسط وزن ماده آن 60 و نر های ان 75 کیلو گرم می رسد . دوره شیردهی آن به طور میانگین 300 روز بوده که قادر به تولید 900 لیتر شیر می باشد. دارای دوقلوزایی مناسبی می باشد.
این وبسایت هیچ گونه خرید و فروش نهاده ، علوفه کنسانتره و ماشین الات دام بره و بز و غیره ندارد .
لطفا جهت خرید و فروش با پشتیبانی تماس نگیرید.
ایجاد گله و احداث دامداری بز سانن :
برای شروع دامداری و ترکیب گله بز می توان به روش های مختلفی اقدام کرد.اگر سرمایه زیادی دارید و در ایجاد گله خالص عجله دارید می توانید از ابتدا بز های نر و ماده خالص سانن را تهیه کرده و نگهداری کنید ، در روش دوم می توانید از ماده های ایرانی استفاده کرده و از نر های سانن استفاده کنید تا به مرور خالص سازی شود ، در روش سوم می توانید از تلقیح مصنوعی در پرورش و نگهداری بز های محلی استفاده کنید. در ادامه به خصوصیات و معایب هر یک از روش ها می پردازیم.
روش اول پرورش بز سانن :
ایجاد گله بز شیری از طریق خرید بزهای خالص در این روش بزهای نر و ماده برای ایجاد گله فقط از یک نژاد خالص بز)سانن یا آلپاین( خریداری می شود. دامدارانی که این روش را انتخاب می کنند گله اولیه را باید همیشه به صورت یک دست نگهداری نموده و از ورود بزهای نر یا ماده سایر نژادها به گله بایستی جلوگیری کنند. در پرورش گله خالص بز مواردی همچون برنامه ریزی علمی و اجرای مدیریت دقیق، تأمین جایگاه مناسب، تهیه شناسنامه برای دام ها، یادداشت برداری و ثبت رکوردهای بدست آمده و استفاده از رکوردها در انتخاب دقیق بزغاله های نر و ماده و بزهای مولد، رعایت جفتگیری کنترل شده بزها و استفاده از تغذیه مناسب باید مد نظر دامداران قرار گیرد.
مزایای این روش:
مزیت اول آنکه در این روش از همان ابتدا بزهای نر و ماده تولید شده خالص بوده و تمام خصوصیات و صفات مطلوب شیرواری را دارا هستند و تولید شیر گله در سطح ظرفیت نژادی بزهای سانن یا آلپاین خواهد بود.
– در این روش بزهای نر مازاد تولید شده در گله به عنوان بز مولد از همان سال اول به عنوان نر خالص قابل فروش خواهد بود. با توجه به ارزش اقتصادی باالی دام های خالص این موضوع باعث بازگشت سریع سرمایه گذاری اولیه به دامدار می شود. همچنین در روش پرورش گله خالص، زمان رسیدن به حداکثر ظرفیت نژادی بزها نسبت به روش آمیخته گری بسیار کوتاه تر است.
معایب این روش:
از نکات قابل توجه در روش پرورش خالص آن است که خرید بزهای نر و ماده خالص از نژاد سانن یا آلپاین نیاز به سرمایه اولیه فراوانی دارد. همچنین با توجه به خصوصیات نژادی بزهای سانن و آلپاین، اتخاذ این روش پرورش نیازمند تأمین جایگاه مناسب و مراقبت های بیشتری است که همه این موارد هزینه ها و سرمایه گذاری اولیه مورد نیاز را افزایش می دهد. پرورش خالص بزها احتمال بروز برخی نارسایی های ناشی از افزایش هم خونی در گله را افزایش می دهد که برای حل آن بهتر است دامداران پس از چند سال با خرید بز نر جدید از گله های سانن یا آلپاین از افزایش همخونی در گله جلوگیری کنند.
روش دوم: ایجاد گله بز شیری از طریق آمیخته گری
از این روش در بیشتر کشورهای جهان استفاده می شود. در این روش بزهای ماده مورد استفاده همان بزهای بومی منطقه پرورش هستند؛ اما بزهای نر از بین بزهای خالص نژاد سانن یا آلپاین انتخاب می شوند. دامدارانی که سرمایه اولیه چندانی برای خرید یک گله خالص بطور یک جا ندارند، برای تشکیل گله بز شیری ناگزیر به استفاده از این روش هستند.
مرحل الزم برای ایجاد گله بز شیری در روش آمیخته گری به قرار ذیل است: در مرحله اول یک یا چند بز نر خالص از نژاد سانن یا آلپاین) به تشخیص و سلیقه دامدار( از گله های شناخته شده و مطمئن خریداری و به گله مورد نظر منتقل می شود. بزهای ماده مورد استفاده شامل همان بزهای بومی منطقه مورد نظر خواهند بود که غالبا ظرفیت تولید شیر کم یا متوسطی دارند، اما باید سالم و بارور باشند. پس از انتقال بزهای نر به گله بومی، تمام بزهای نر بومی از گله خارج شده و فقط به بزهای نر سانن یا آلپاین اجازه جفت گیری با بزهای ماده داده می شود. بر این اساس اولین بزغاله های متولد شده از این روش، 50 درصد ژن های نژاد سانن یا آلپاین و 50 درصد ژن های بزهای بومی را خواهند داشت و در اصطالح به آن ها بزغاله های دورگ 50 درصد می گویند. در این روش برای سرعت بخشیدن به فرآیند اصالح نژاد گله باید بزغاله های نر متولد شده به هر ترتیب از گله حذف شده و فقط بزغاله های ماده به عنوان جایگزین در گله نگهداری شوند.
پس از رسیدن به سن بلوغ جنسی، بزغاله های ماده دورگ مجدداً با بزهای نر خالص نژاد سانن یا آلپاین آمیزش می یابند. در این صورت در نسل دوم بزغاله هایی از آن ها متولد می شوند که دارای 75 درصد ژن های سانن یا آلپاین و 25 درصد ژن های بزهای بومی دارا هستند. به همین ترتیب و با تکرار این فرآیند رفته رفته گله بومی بعد از چند سال تبدیل به گله خالص سانن یا آلپاین شده و همه بزهای نر و ماده موجود در گله خالص خواهند شد.
طبیعتا با افزایش درصد خلوص نژادی بزها در سال های متوالی، ظرفیت ژنتیکی تولید شیر بزهای ماده نیز افزایش یافته و انتظار آن است که با پایان فرآیند خالص سازی بزها، تولید شیر آن ها به حداکثر ظرفیت نژاد سانن یا آلپاین برسد. نتایج مطالعات متعدد نشان داده است که استفاده از روش اخیر)استفاده از پایه مادری بومی و دورگ گیری با بز نر خالص( برای ایجاد گله بز شیری می تواند مزایایی در بر داشته باشد، از جمله: ایجاد عادت پذيری باال، افزایش قناعت و قدرت تعادل و توانايی راهپيمايی در کوچ های طوالنی، کاهش هزینه های اولیه و کمک به توسعه تدریجی دامداريها به سمت افزایش سطح مکانيزاسیون را در پی خواهد داشت.
تنها نقطه ضعف این سیستم زمان بر بودن فرآیند اصالح نژاد است که باید از همان ابتدا مد نظر دامداران محترم قرار گیرد که گاهی بین 6 تا 10 سال طول می کشد.
استفاده از تلقیح مصنوعی به جای خرید بز نر
نکته قابل توجه آن است که بجای خرید بز نر خالص نژاد سانن و آلپاین، می توان از تلقیح مصنوعی بزهای بومی با اسپرم بزهای خالص نیز استفاده کرد. استفاده از تلقیح مصنوعی هزینه های نگهداری و خرید بز نر خالص را کاهش می دهد. در عوض به دلیل مشکالت موجود بر سر راه تلقیح مصنوعی، این روش از راندمان باروری کمتری نسبت به آمیزش طبیعی برخوردار است. شاید بهترین پیشنهاد استفاده توأم از حداقل یک بز نر خالص به همراه استفاده از تلقیح مصنوعی در گله های بزرگ باشد. در گله های کوچک )تا 50 راس( خرید یک بز نر خالص پاسخگوی نیاز گله خواهد بود و استفاده از تلقیح مصنوعی چندان ضرورتی ندارد. امکانات الزم برای پرورش یک گله بزهای شیری اصالح شده با توجه به فراهم بودن زمینه پرورش بزهای سانن و آلپاین در بسیاری از نقاط کشور و همچنین امکان واردات اسپرم و دام زنده این بزها، لذا پرورش صنعتی این نژادها با هدف تولید شیر به عنوان یک رویکرد مهم و استراتژیک می تواند در پرورش دام کشور مطرح شود. همانطور که تولید شیر این بزها چند برابر بزهای بومی است به همان نسبت احتیاجات بز سانن و آلپاین نیز نسبت به بزهای بومی باالتر است. بنابراین کسانی که مایل به پرورش بزهای سانن یا آلپاین هستند باید امکانات الزم نظیر جایگاه مناسب، تأمین خوراک مورد نیاز و تأمین تجهیزات و لوازم بهداشتی را در دامداری پیش بینی نمایند.
جهت دانلود طرح های توجیهی بز سانن در تعداد راس های مختلف در لینک زیر کلیک کنید و با سرچ در بین صفحات طرح های مختلف و به روز را مشاهده و دانلود کنید :
شرایط آب و هوایی مناسب نگهداری و پرورش بز سانن :
برخی بر این عقیده اند که با توجه به اینکه منشأ بز سانن و آلپاین مناطق کوهستانی و نسبتا سردسیر اروپا است، پس این دو نژاد فقط باید در مناطق سردسیر کشور پرورش یابند. اما مشاهدات و گزارشات متعدد نشان می دهد که اگر شرایط حداقلی محیطی برای پرورش بزهای بومی در یک منطقه فراهم باشد، می توان در آن شرایط بزهای سانن و آلپاین را نیز نگهداری و تکثیر نمود.
وجود رطوبت حداقل 25 درصد و حداکثر 75 درصد برای پرورش بز مطلوب است. هرچند با وجود درصد رطوبت باالتر و یا پائین تر از این مقدار نیز امکان پرورش وجود دارد ولی ممکن است میزان تولید بزها اندکی کاهش یابد. همچنین دمای مناسب برای پرورش بز معموال بين 12 تا 21 درجه سانتی گراد است. مقدار توليد شیر و سالمت عمومی بزها در دمای بین 17 -تا 27 درجه تحت تأثير قرار نمیگيرد ولی دمای بيش از 27 درجه سانتی گراد باعث كاهش مصرف خوراك و كاهش توليد شير آنها میشود.
بنابراین شاید تأمين حرارت در فصل زمستان برای بزها ضروری نباشد، ولی تأمين یک سایه بان خنک در شرايط تنش گرمايی در فصل تابستان برای آن ها بسيار حائز اهميت بوده و اين مسئله بخصوص در مورد بزغاله ها مهم تر است؛ زیرا آن ها در فصل زمستان به ي ً ك ساختمان نسبتا گرمتر و در تابستان به يك سايه خنك تر از جایگاه دامهای بالغ نیازدارند و در غیر این صورت معموال به دليل سرما و يا گرمای شدید در روزهای اول پس از تولد تلف میشوند.
سالن شیردوشی مورد نیاز بز سانن :
ساخت سالن شیردوشی یکی از مهمترین مواردی است که باید در پرورش بزهای شیری مد نظر قرار بگیرد. بزها در طول روز حداقل دو بار و حداکثر سه بار به این محل منتقل شده و شیردوشی می شوند. بيشترين مقدار شير در هفته دوم تا دهم بعد از زايش توليد میشود و پس از آن توليد شير بزها روزانه کاهش می یابد. طول مدت شيردهی به نژاد، نحوه مدیریت و کیفیت و مقدار خوراک بستگی دارد. شيردوشی بزها ممکن است بهوسيله دست و یا با استفاده از ماشين شیردوشی انجام گيرد، اما در هر دو صورت باید محلی جداگانه و بهداشتی برای دوشش بزها در یک دامداری ساخته و آماده شود. در روستا و يا دامداريهای کوچک ممکن است بزها با دست دوشیده شوند، اما در دامداريهای بزرگ برای سهولت و تسريع شيردوشی باید با دستگاه دوشیده شوند.
هنگام شيردوشی چه بصورت دستی و چه با دستگاه، الزم است ابتدا دام به خوبی مهار و سپس دوشيده شود. برای این کار باید باکس یا جعبه شیردوشی طراحی شود. باكس انفرادی يا جايگاه شيردوشی بزها بايد بگونهای باشد كه امكان چرخش بز در آن وجود نداشته باشد. نحوه طراحی جايگاه شيردوشی و محل استقرار کارگر بايد به نحوی باشد که امكان دسترسی کارگرها به پستان دام به آسانی فراهم شود.
معموال عرض جايگاه انفرادی شيردوشی را از 40 تا 50 سانتی متر و طول آن را 100 سانتی متر در نظر میگيرند. در صورت تمايل به ساخت آخور در مقابل جايگاه شيردوشی، بايد يک راهرو به عرض یک متر مقابل هر جايگاه ساخته شود. در تعيين مساحت سالن شيردوشی بايد ابعاد و تعداد سكوهای شيردوشی، راهروهای خوراك دهی،آخورها،محل شستشوی ظروف، محل ذخيره و نگهداری موقت شير و محل عبور و مرور كارگران را پيش بينی نمود. بر اساس یک توصیه می توان مساحت سالن شيردوشی را با توجه به اندازه گله، معادل 10 درصد مساحت محل استراحت بزها تعيين نمود.
خواص شیر بز
شیر بز به لحاظ ترکیب شیمیایی و محتوی قند، چربی و پروتئین دارای باالترین شباهت با شیرانسان است و به دلیل عدم ایجاد حساسیت در مقایسه با شیر گاو، جایگزین بهتری برای تغذیهنوزادان و سالمندان است. شیر بز در مقایسه با شیر گاو به لحاظ کیفیت پروتئین و چربی و قابلیت هضم و جذب مواد معدنی نظیر: کلسیم، منیزیم، مس و آهن مطلوب تر است. درصد چربی شیر بز اندکی باالتر از شیر گاو است و به این دلیل شیر بز برای مصرف کنندگان به لحاظ طعم و مزه مقبولیت بیشتری نسبت به شیر گاو دارد.